موتورتک چیست؟
موتور تک چیست؟
موتور تک موتوری است با یک سیلندر که طی چرخهٔ احتراق، مخلوط هوا–سوخت را می‌سوزاند و توان خروجی تولید می‌کند.
این موتورها معمولاً:
هواخنک هستند (پرّه‌های خنک‌کاری و فن)،
با استارت هندلی یا استارت برقی روشن می‌شوند،
خروجی را از طریق شفت افقی یا عمودی به دستگاه انتقال می‌دهند،
در بازه‌های تقریبی ۲ تا ۱۵ اسب بنزینی و ۳ تا ۲۰ اسب دیزلی رایج‌اند (بسته به برند و کاربرد).
موتور تک بنزینی
سوخت و تغذیه: بنزین + کاربراتور (گاهی EFI در مدل‌های جدید).
ویژگی‌ها:
روشن‌شدن سریع، لرزش و صدای کمتر نسبت به دیزل،
وزن پایین‌تر و قیمت خرید کمتر،
گشتاور و دوام کمتر از دیزل در کارهای بسیار سنگین.
کاربردهای معمول: علف‌تراش، موتورپمپ‌های سبک، ژنراتورهای پرتابل کوچک، انواع ویبراتور بتن سبک، سم‌پاش و … .
موتور تک دیزلی
سوخت و تغذیه: گازوئیل + انژکتور/پمپ (گاهی ریل مشترک در مدل‌های بزرگ‌تر).
ویژگی‌ها:
گشتاور بالا در دورهای پایین، مناسب بارهای سنگین و کار مداوم،
مصرف سوخت کمتر و ایمنی سوخت بهتر،
وزن و صدای بیشتر، قیمت اولیه بالاتر، نگه‌داری اندکی حساس‌تر.
کاربردهای معمول: تیلر و ادوات کشاورزی، کمپکتور و غلطک سبک، موتورپمپ‌های پرقدرت، ژنراتورهای کارگاهی، میکسر بتن و … .
جمع‌بندی سریع:
اگر قابل‌حمل بودن، سکوت و روشن‌شدن آسان مهم است → بنزینی.
اگر توان مداوم، صرفهٔ سوخت و گشتاور مهم است → دیزلی.
کاربردهای رایج موتور تک
کشاورزی: تیلر، ادوات خاک‌ورزی، سم‌پاش، خرمن‌کوب کوچک.
آب‌رسانی و باغداری: موتورپمپ‌های انتقال آب، آبیاری.
ساختمان و راهسازی: کمپکتور/ویبره، کاتر بتن/آسفالت، میکسر بتن.
برق اضطراری: ژنراتور پرتابل برای ویلا، کارگاه سبک، مغازه.
فضای سبز: علف‌تراش، کولتیواتور، اره موتوری کوچک (عموماً بنزینی).
سایر: بالابر کارگاهی سبک، واترجت‌های کوچک و تجهیزات صنعتی سبک.
نکات انتخاب موتور تک (راهنمای خرید)
نوع بار و مدت‌زمان کار: برای بار پیوسته و سنگین → دیزلی؛ برای استفاده مقطعی و سیار → بنزینی.
توان و گشتاور موردنیاز: به جای فقط “اسب‌بخار”، نیاز گشتاور در دور کاری تجهیز را هم بسنجید.
نرخ مصرف سوخت و هزینهٔ مالکیت: قیمت اولیه + مصرف سوخت + سرویس‌های دورهای.
سطح صدا و محل استفاده: محیط مسکونی/بسته → بنزینیِ کم‌صدا یا با کاتالیزور و اگزوز مناسب.
استارت و امکانات: هندلی/برقی، حفاظت کمبود روغن (Oil Alert)، فیلتر هوای دوتکه، سنجش ولتاژ/توان در ژنراتور.
استاندارد آلایندگی و کیفیت سوخت: کیفیت بنزین/گازوئیل منطقه و دسترسی به سوخت تمیز.
کیفیت خدمات و قطعات یدکی: برندِ دارای نمایندگی و قطعات در دسترس انتخاب کنید.
نگه‌داری و افزایش عمر موتور
روغن مناسب (درجه SAE متناسب با دمای محیط) و تعویض دورهای طبق دفترچه.
تمیزکاری و تعویض فیلتر هوا (در محیط‌های گردوغبار با تواتر بیشتر).
در بنزینی: تنظیم کاربراتور و شمع؛ در دیزلی: رسیدگی به انژکتور و فیلتر گازوئیل.
گرم‌کردن کوتاه در شروع، خنک‌کردن پیش از خاموشی زیر بار سنگین.
نگه‌داری سوخت تمیز، تخلیهٔ بنزین کهنه در فصول کم‌کار.
کنترل کشش تسمه/کلاچ و سفتی پیچ‌های شاسی به‌دلیل لرزش.
پرسش‌های پرتکرار
1) کدام‌یک کم‌مصرف‌تر است؟
دیزلی‌ها به‌طور معمول کم‌مصرف‌تر و برای کارهای طولانی‌مدت به‌صرفه‌ترند.
2) برای موتورپمپ باغی چه انتخابی بهتر است؟
اگر حمل‌پذیری و روشن‌شدن سریع مهم است → بنزینی؛ برای هد و دبی بالاتر با کار مستمر → دیزلی.
3) صدای کدام کمتر است؟
معمولاً بنزینی صدای کمتری تولید می‌کند؛ هر دو را می‌توان با محافظ صدا/اگزوز مناسب آرام‌تر کرد.
4) ژنراتور ویلا یا مغازهٔ کوچک؟
برای استفادهٔ گه‌گاه و سیار → ژنراتور بنزینی تک. برای مصرف طولانی‌تر و اقتصادی‌تر → ژنراتور دیزلی تک با تابلو ATS در صورت نیاز.
5) نگه‌داری کدام آسان‌تر است؟
از نظر سادگی قطعات، بنزینی ساده‌تر است؛ ولی دیزلی با سرویس به‌موقع دوام بالاتری زیر بار دارد.
نکات ایمنی مهم
تهویهٔ مناسب؛ هرگز در فضای کاملاً بسته کار نکنید (خطر CO).
سوخت‌گیری در حالت خاموش و دور از شعله/جرقه.
استفاده از محافظ گوش و دستکش در کارگاه.
بررسی نشتی سوخت/روغن و سلامت اگزوز و صداخفه‌کن.
موتور تک، موتور تک بنزینی، موتور تک دیزلی، کاربرد موتور تک، خرید موتور تک.
